skrót wykładu wygłoszonego podczas Konferencji Przyszłość Weterynarii na Zamku w Mosznej 19.10.2019 r.

dr n. wet. Wojciech Hildebrand

specjalista chorób psów i kotów

Przychodnia Weterynaryjna Neovet Wrocław

Zawód lekarza weterynarii wraz z pozostałymi zawodami medycznymi (lekarz, pielęgniarka) przez wielu analityków rynku pracy jest wymieniany jako ten, na który w przyszłości wzrastać będzie zapotrzebowanie stale rozwijających się społeczeństw. Wynika to między innymi z rozwijającej się potrzeby dbania o zdrowie własne i zwierząt oraz angażowania się w ratowanie środowiska naturalnego, w tym ochronę zagrożonych gatunków zwierząt. Praca lekarza weterynarii to diagnozowanie zagrożenia, ustalanie rozpoznania oraz wdrożenie odpowiednich procedur profilaktycznych lub leczniczych. Ponadto lekarz weterynarii dbając o zdrowie zwierząt chroni zdrowie człowieka. W przyszłości zapewne wiele spośród czynności wymagających analiz laboratoryjnych będzie mogło być zautomatyzowane jednak proces diagnozowania i leczenia będzie nadal wymagał dużej wiedzy analitycznej i doświadczenia oraz, co najważniejsze bezpośredniego kontaktu klienta/pacjenta z lekarzem/personelem medycznym.

Śledząc dotychczasowy rozwój medycyny, można przypuszczać, że duża uwaga będzie skupiona na doskonaleniu metod diagnostycznych chorób oraz indywidualnym/spersonalizowanym podejściu do leczenia. Już dziś obserwujemy bardzo szybki rozwój metod diagnostycznych. Diagnostyka obrazowa staje się coraz powszechniejsza a wyniki badań są coraz trafniejsze. Doskonalona jest aparatura. Powszechną staje się radiografia cyfrowa dająca lepszą jakość obrazu, zaś dzięki technice bezpośredniego analizowania obrazu wyraźnie skraca się czas do otrzymania wyniku. Aparatura USG pozwala na uzyskanie bardzo wiernych obrazów (nierzadko 3D) badanych narządów łącznie z dynamiczną ocena przepływów, które dodatkowo można poddać badaniom elastograficznym. Aparaty do tomografii komputerowej są coraz szybsze i coraz precyzyjniejsze. Zwiększa się dostępność aparatów do badań z użyciem rezonansu magnetycznego a zapewne kwestią czasu jest komercyjne wykorzystywanie w weterynarii badań scyntygraficznych czy nawet z użyciem PET (pozytonowa tomografia emisyjna). W diagnostyce laboratoryjnej dynamicznie poszerzają się zakresy wykonywanych badań z jednej strony, z drugiej zaś miniaturyzacja pozwala na wykonywanie tychże w warunkach ZLZ. Dzięki temu uzyskane wyniki badań pozwalają na coraz precyzyjniejsze oceniane dysfunkcji i zaburzeń. Aparatura staje się coraz prostsza w obsłudze. Technika cytometrii przepływowej pozwala na bardzo dokładne analizowanie komórek. Pojawiają się na rynku aparaty umożliwiające ocenę cytologiczną osadów płynów ustrojowych czy moczu. Coraz więcej laboratoriów oferuje wykonywanie badań genetycznych. Być może w przyszłości będzie można eliminować choroby już w bardzo wczesnych stadiach odpowiednio modyfikując na przykład sposób żywienia lub użytkowania. Wykorzystanie coraz precyzyjniejszych narzędzi chirurgicznych pozwala na zmniejszenie inwazyjności zabiegów (metody endoskopowe, lasery CO2). Koncerny farmaceutyczne poszukują nowych leków, nowych substancji czynnych, w celu lepszego leczenia. Coraz częściej sięga się po immunoterapię, która prawdopodobnie będzie główną metodą leczenia zwłaszcza w przypadku nowotworów. Wszystko to wymaga stałego uzupełniania wiedzy. W przestrzeni publicznej (Internet) co chwile pojawiają się nowe publikacje, doniesienia, wyniki badań, opisy przypadków. Nie sposób wszystkiego przeanalizować. Wybiegając nieco w przyszłość, opierając się na dotychczasowych trendach można przypuszczać, że dziedzinami bardzo dynamicznie się rozwijającymi w weterynarii będzie weterynaria kliniczna zwierząt towarzyszących i dzikich. Hodowla zwierząt gospodarskich prawdopodobnie zostanie ograniczona ze względu na trend do ograniczania spożycia białka zwierzęcego naturalnego pochodzenia. Stale zwiększająca się ilość wiedzy będzie prawdopodobnie skutkowała zwiększonym profilowaniem usług ZLZ. Z jednej strony będą zakłady „podstawowej opieki weterynaryjnej”, z drugiej referencyjne ośrodki specjalizujące się w wąskich dziedzinach. Będzie to skutkowało koniecznością jeszcze większego specjalizowania się lekarzy weterynarii, który będzie musiał być wspierany przez wykwalifikowany personel pomocniczy. Wydłużający się przeciętny wiek życia zwierząt oraz rosnąca empatia spowodują zwiększone zapotrzebowanie na takie specjalności jak geriatria i onkologia weterynaryjna. Dzięki rozwojowi wcześniej wymienionych technik diagnostycznych i możliwości terapeutycznych będzie możliwość leczenia schorzeń dziś uważanych za nieuleczalne, lub których leczenie jest „zbyt drogie” czy też nieosiągalne dla większości (tomoterapia nowotworów). Zmieniający się stosunek do zwierząt oraz w wielu przypadkach ich personalizacja będzie skutkowała wzrostem oczekiwań właścicieli na inne usługi (zaburzenia behawioralne, ustalanie indywidulanych diet, rehabilitacja i fizykoterapia, terapie kosmetyczne itp.). Lekarz weterynarii coraz częściej będzie mógł liczyć na stale rozwijane i doskonalone algorytmy postępowania diagnostycznego a także czerpał będzie wiedzę z portali teleweterynarii, gdzie grono specjalistów będzie udzielać wskazówek jak diagnozować i jak leczyć. Być może wzorem medycyny pojawią się w weterynarii roboty chirurgiczne (system da Vinci). W przypadku zwierząt egzotycznych prognozuje się wzrost zapotrzebowania lekarzy weterynarii w celu ochrony nie tylko ginących gatunków ale także całych ekosystemów. W tej dziedzinie na pewno doskonalone będą techniki inseminacji (w celu utrzymania populacji) jak też etologia, konieczna do zrozumienia i lepszego poznania zachowań zwierząt. Wszystko to służyć będzie przywróceniu równowagi w ekosystemach i niwelowanie efektów związanych z degradacją środowiska naturalnego.

Reasumując zawód lekarza weterynarii należy do zawodów przyszłości i będziemy najprawdopodobniej obserwować dynamiczny rozwój tej profesji, zwłaszcza w zakresie nauk klinicznych.